پژوهش حاضر از مقدمه‌ای نسبتا گسترده در مورد زندگی‌نامه‌ی مولانا، افکار وی، ویژگی‌های غزلیات شمس، و عناصر و موسیقی درونی آنها تشکیل شده است، در این تحقیق ابتدا به سابقه علوم بلاغی پرداخته شده و سپس استعاره و انواع آن مورد بررسی قرار گرفته است و شواهدی از کلیات شمس برای هرکدام از آنها آورده شده. در پایان انواع استعاره در 500 غزل مولانا از غزل 1500 تا 2000 مورد بحث و بررسی قرار گرفته است و جدول کارکرد آمار و ارقام در پایان ارائه شده است. واژگان کلیدی: استعاره، مستعار، مستعارمنه، مستعار له، جامع، مشبه، مشبه‌به، مصرحه، مجرده، مرشحه، مطلقه، مکنیه، تشخیص، تبعیه. نتیجه پژوهش نشان می‌دهد که تعداد 566 بیت از استعاره مصرحه است؛ تعداد 551 بیت استعاره مکنیه است؛ تعداد 36 بیت استعاره تبعیه است؛ و تعداد یک بیت استعاره مرکب است
